แน่นอนว่าการไอมีผลต่อคุณภาพชีวิต บางคนไอจนปัสสาวะเล็ด ไอจนนอนไม่หลับ ไอจนผู้ร่วมงานรังเกียจ และทำให้หลายคนกังวลว่าปอดอักเสบหรือไม่ โดยอาการ ไอเรื้อรัง เกิดได้จากหลากหลายสาเหตุ ทั้งจากมีอาการหลังที่เป็นโควิด และไม่ได้เป็นโควิดแต่มาจากโรคที่เป็นอยู่ เช่น โรคติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจส่วนบนและล่าง ได้แก่ โรคหวัด หลอดลมอักเสบ หรืออาจเป็นสัญญาณที่บ่งบอกถึงโรคร้ายแรง เช่น ปอดอักเสบ วัณโรคปอด วัณโรคกล่องเสียงหรือหลอดลม มะเร็งปอด เป็นต้น
โดยการรักษาอาการไอเรื้อรังที่สำคัญที่สุดนั้น คือ การหาสาเหตุของอาการไอ และรักษาตามสาเหตุนั้นๆ เพื่อลดการลุกลามของตัวโรค
อาการไออย่างไรจึงควรมาพบแพทย์
มีอาการไอนานและไอเรื้อรัง (>=8 สัปดาห์)
ไอมีเสมหะมาก เสมหะจุกคอ เสมหะอยู่ลึกๆ ไอไม่ออก
ไอมากตอนกลางคืน เวลาอากาศเย็น หรือ เวลาฝนตก
ไอเสมหะเลือดปน
ไอ ร่วมกับ เหนื่อยง่ายขึ้นเวลาทำกิจกรรมที่ต้องใช้แรง
ไอ ร่วมกับ หายใจไม่อิ่ม หายใจเข้าออกไม่สุด หายใจได้ยินเสียงวี้ด รู้สึกขาดอากาศหายใจ
ไอ ร่วมกับเจ็บหน้าอกแปล๊บๆ เป็นๆหายๆ
ไอ ร่วมกับ มีไข้เป็นๆหายๆ น้ำหนักลด กินได้น้อยเบื่ออาหาร
สาเหตุของอาการไอ
สาเหตุของอาการไอ มักจะมาจากปัญหาทางสุขภาพ ซึ่งอาจมีมากกว่าหนึ่งสาเหตุร่วมกัน ขอจำแนกเป็น 2 ส่วน ในสถานการณ์ปัจจุบัน ดังนี้
1. ไอหลังติดเชื้อโควิด
ในปัจจุบันผู้ป่วยที่เป็นโควิด-19 หลังจากรักษาตัวแล้วหายดีไม่มีเชื้อหลงเหลืออยู่ แต่ยังมีอาการที่เกิดต่อเนื่องที่เรียกว่า ภาวะลองโควิดอยู่ โดยหนึ่งในอาการนั้นคือ อาการไอ ซึ่งพบว่าผู้ป่วยไอหลังติดเชื้อโควิด-19ที่รับประทานยาแก้ไอไม่ดีขึ้น หรือมีอาการมาก เมื่อมาพบแพทย์ ส่วนใหญ่มี 2 กลุ่มที่พบบ่อย คือ
1.1 หลอดลมอักเสบ หลังติดเชื้อโควิด
โรคหลอดลมอักเสบ (acute bronchitis) เป็นภาวะที่พบมากสุดหลังติดเชื้อโควิด เกิดจากการติดเชื้อไวรัส ทำให้หลอดลมบวม มีเสมหะ และ มีภาวะหลอดลมไว เกิดหลอดลมตีบได้ โดยอาการนั้นจะเริ่มด้วยการไอเสมหะหรือไอแห้ง หายใจไม่อิ่ม เหนื่อยง่าย แน่นหน้าอก บางครั้งหายใจมีเสียงวี้ด ถ้าเป็นเล็กน้อย สามารถหายเองได้ นั่นหมายถึงเราซื้อยาแก้ไอ หรือ ยาอม อาการจะดีขึ้นเองได้
ภาวะหลอดลมอักเสบ พบว่า 50% ไอนานกว่า 2 สัปดาห์ และ 25% ไอนานกว่า 4 สัปดาห์ ผู้ที่มีหลอดลมอักเสบ ร่วมกับอาการสงสัยว่าหลอดลมตีบ เช่น อาการหายใจไม่อิ่ม แน่นหน้าอก หายใจมีเสียงวี้ด เหนื่อยง่าย พบว่าสัมพันธ์กับการเป็น หอบหืด หรือ ถุงลมโป่งพอง มากขึ้น ควรได้รับการรักษา ติดตาม และตรวจประเมินเพิ่มเติม เช่น ตรวจสมรรภภาพปอด
1.2 ปอดอักเสบ Long covid
กลุ่มเสี่ยงปอดอักเสบ Long covid เช่น ผู้ที่ไม่ได้ฉีดวัคซีนโควิด หรือ ได้วัคซีนมาไม่เพียงพอตามมาตรฐาน ผู้สูงอายุ มีโรคประจำตัวมาก กลุ่มนี้จะมีอาการไอแห้งหรือเสมหะ เหนื่อย ไข้ เพลีย ปวดเมื่อยตามตัว กินได้น้อย ตรวจภาพรังสีทรวงอก มีปอดอักเสบ โดยต้องแยกภาวะปอดอักเสบอื่นๆ ออกไปด้วย และอาจมีอาการระบบอื่นที่พบบ่อยร่วม เช่น
ระบบประสาท เช่น นอนไม่หลับ มึนงง หลงลืมง่าย
ระบบหัวใจและหลอดเลือด เช่น กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ลิ่มเลือดอุดตันในปอด เส้นเลือดตีบในสมอง
ภาวะนี้พบบ่อยช่วงการระบาดปี 2563-2564 ปัจจุบันพบน้อยลง เนื่องจากผู้ป่วยส่วนใหญ่ได้วัคซีนโควิดและมียาต้านไวรัสโควิดที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น ดังนั้นผู้ที่ไม่ได้รับวัคซีนโควิดถ้ามีอาการไข้ แนะนำรีบมาตรวจวินิจฉัย เพื่อให้ได้ยาต้านไวรัสที่เหมาะสมให้เร็วที่สุดจะลดภาวะนี้ได้
2. ไม่ได้เป็นโควิด แต่ไอนานหรือไอเรื้อรัง
ผู้ป่วยที่มีอาการไอนาน หรือไอเรื้อรังโดยไม่ได้เป็นโควิด ในกลุ่มผู้ป่วยนอกส่วนมากพบว่าเกิดจาก
โรคหอบหืด
ภาวะหลอดลมอักเสบ หลอดลมไวหลังการติดเชื้อไวรัส ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่
ภูมิแพ้จมูก
โรคหอบหืด ร่วมกับภูมิแพ้จมูก
โดยภาวะหลอดลมไว สัมพันธ์กับการเป็นหอบหืดหรือถุงลมโป่งพองมากขึ้น ควรได้รับการรักษา ติดตาม และตรวจประเมิน เพิ่มเติม เช่น ตรวจสมรรภภาพปอด สำหรับสาเหตุยังไม่ทราบทั้งหมด แต่สัมพันธ์กับมลภาวะทางอากาศ สภาวะแวดล้อมในการทำงาน ที่อยู่อาศัย การติดเชื้อทางเดินหายใจมาก่อน และการสูบบุหรี่
อาการไอแบบไหนอันตราย
ลักษณะอาการไอ บอกอะไรเราได้บ้าง แบบไหนเรียกว่าอันตราย
แนะนำให้มาพบแพทย์ กรณีที่อาการไอเป็นลักษณะไอเรื้อรัง หรือมีอาการผิดปกติอื่นร่วม เช่น ไอเสมหะปนเลือด เสียงแหบ ไข้ น้ำหนักลด หอบเหนื่อย ปอดอักเสบติดเชื้อบ่อย ๆ กลืนเจ็บ กลืนลำบาก สำลัก ทั้งนี้เพื่อการตรวจวินิจฉัย และให้การรักษาที่เหมาะสม
สมุนไพรแก้ไอขับเสมหะ
มะนาว
ขิง
มะขาม
สับปะรด
ใบไธม์
มะขามป้อม
ยาแก้ไอละลายเสมหะมีอะไรบ้าง
– ยาอมแก้ไอผสมมะขามป้อม อภัยภูเบศร
– ยาอมมะแว้ง
– ยาอมแก้ไอตราตะขาบ 5 ตัว รสสมุนไพร
– ยาอมกำกิกเผี่ยง
– Ricola รสสมุนไพรดั้งเดิม
– โพรโพลิส มิกซ์ ชนิดเม็ดอม
– สเตร็ปซิล รสออเรนจ์ + วิตามินซี
– Difflam (ดิฟแฟลม)
ที่มา
ติดตามเรื่องราวดีๆได้ที่ quememorialamia.com